Η σημασία της βιταμίνης Β12 για τον οργανισμό μας!
Περιεχόμενα:
Η βιταμίνη Β12 αποτελεί μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη, η οποία συγκαταλέγεται στις βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Επειδή στην δομή της περιέχεται το μέταλλο κοβάλτιο την συναντάμε και με την εναλλακτική ονομασία «κοβαλαμίνη». Η μεθυλοκοβαλαμίνη και η 5΄-δεοξυ αδενοσυλοκοβαλαμίνη αποτελούν τις δραστικές μορφές της βιταμίνης Β12.
Ποιες είναι οι δράσεις της βιταμίνης Β12 στον οργανισμό μας;
Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, την μυελίνωση και την λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), την φυσιολογική παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και την σύνθεση του DNA. Επίσης, η βιταμίνη Β12 λειτουργεί ως συμπαράγοντας για δύο ένζυμα, την συνθετάση της μεθειονίνης και την μουτάση του L-μέθυλομηλονυλο-συνενζύμου Α, καθιστώντας την σημαντική για την μετατροπή της ομοκυστεΐνης σε μεθειονίνη.
Πως απορροφάται η βιταμίνη Β12 στον οργανισμό μας;
Η βιταμίνη Β12 στην τροφή μας είναι συνδεδεμένη με πρωτεΐνες, από τις οποίες θα πρέπει να αποδεσμευθεί ώστε να απορροφηθεί από τον οργανισμό μας. Η διαδικασία αυτή ξεκινάει με το που έρθει σε επαφή η τροφή με το σάλιο μας. Μόλις φτάσει στο δωδεκαδάχτυλο αποδεσμεύεται από τις πρωτεΐνες και συνδέεται με τον ενδογενή παράγοντα, ο οποίος αποτελεί μία πρωτεΐνη-μεταφορέα που εκκρίνεται από τα βρεγματικά κύτταρα του στομάχου. Τέλος, απορροφάται στον ειλεό με ενδοκυττάρωση.
Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της βιταμίνης Β12;
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της Β12 διαφέρει ανάλογα με το ηλικιακό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε. Πιο συγκεκριμένα, για βρέφη 7-12 μηνών η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 0.5 μg, για 1-3 ετών 0.9 μg, για παιδιά 2-8 ετών είναι 1.2 μg, για παιδιά 9-13 ετών 1.8 μg, για εφήβους 14-18 ετών είναι 2.4 μg και για ενήλικες άνω των 19 ετών είναι 2.4 μg. Στη εγκυμοσύνη και στον θηλασμό οι ανάγκες αυξάνονται και ανέρχονται σε 2.6 μg και 2.8 μg, αντίστοιχα.
Που οφείλεται και τι μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη βιταμίνης Β12;
Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικές αιτίες. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να οφείλεται στην δυσκολία απορρόφησης της Β12 λόγω έλλειψης του ενδογενή παράγοντα, χειρουργείου στον γαστρεντερικό σωλήνα, παρατεταμένης χρήσης φαρμακευτικών αγωγών όπως για παράδειγμα μετφορμίνης ή αναστολέων αντλίας πρωτονίων ή/ και λόγω μειωμένης διατροφικής πρόσληψης.
Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μεγαλοβλαστικής αναιμίας, χαμηλών τιμών ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων, γλωσσίτιδας, κόπωσης, άτονου χρώματος δέρματος, άνοιας, απώλειας βάρους και υπογονιμότητας. Νευρολογικές διαταραχές μπορούν να παρουσιαστούν επίσης, όπως για παράδειγμα μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα άνω και κάτω άκρα. Αυτά τα νευρολογικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και χωρίς την ταυτόχρονη ύπαρξη αναιμία. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι σημαντική, ώστε να αποφευχθεί η ύπαρξη αναστρέψιμων βλαβών. Σε κάποιες μελέτες, επίσης, υπάρχει συσχέτιση των χαμηλών τιμών Β12 με την εμφάνιση κατάθλιψης. Κατά τη εγκυμοσύνη η έλλειψη της Β12 μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον νευρικό σωλήνα του εμβρύου, καθυστέρηση στην ανάπτυξη του και αναιμία.
Από ποια τρόφιμα προμηθευόμαστε την βιταμίνη Β12;
Η βιταμίνη Β12 συναντάται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως για παράδειγμα στα ψάρια, το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Επίσης, την βρίσκουμε και στα εμπλουτισμένα δημητριακά, όπως και στην εμπλουτισμένη μαγιά. Η μεγαλύτερη της συγκέντρωση ανά μερίδα βρίσκεται στο μοσχαρίσιο συκώτι.
Κατερίνα Λουκά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Med.Sci
Βιβλιογραφία
- Vitamin Β12. Fact Sheet for Health Professionals. NIH National Institutes of Health. Office of Dietary Supplements, 22 December 2022 https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
- Scientific Opinion on Dietary Reference Values for cobalamin (vitamin B12), EFSA Journal, 2015, Parma, Italy. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2015.4150#%5B%7B%22num%22%3A13%2C%22gen%22%3A0%7D%2C%7B%22name%22%3A%22XYZ%22%7D%2C68%2C354%2C0%5D
